Kerstster boven Drenthe

Volgens het Kerstverhaal zagen de wijzen uit het oosten een ster boven Bethlehem verschijnen. Ze besloten om het hemellichaam te volgen en kwamen uiteindelijk uit bij de stal met Jozef, Maria en het kindje Jezus. Maar bestond de ster wel echt? En wat was dan de oorzaak van dit hemelverschijnsel? Tijdens een live-planetariumvoorstelling in Planetron Cinedome wordt stilgestaan bij mogelijke verklaringen voor deze ‘Ster van Bethlehem’.

Het staat vrijwel vast dat de ‘Ster van Bethlehem’ echt heeft bestaan. Het wordt namelijk in verschillende geschriften aangehaald en zelfs Chinese astronomen maakten er rondom het begin van de jaartelling melding van.

Volgens astronomen zijn meerdere verklaringen voor de ‘Ster van Bethlehem’ te bedenken. Zo zou het een komeet kunnen zijn geweest, die vrij lang zichtbaar kan blijven. De bekende komeet Halley bleef in het jaar 11 voor Christus bijvoorbeeld twee maanden lang zichtbaar. Symbolisch gezien lijkt de komeet als verklaring voor de ‘Ster van Bethlehem’ echter wat ongelukkig gekozen: oude volkeren zagen een komeet als voortekenen van hongersnood, overstromingen en de dood van de koning.

Sterren exploderen aan het eind van hun bestaan. Sommige doen dit opvallend, wat uiterst zelden voorkomt. Dit wordt een supernova genoemd. Vaker gebeurt dit minder opvallend, dan heet dit een nova. Een (super)nova wordt tijdelijk heel helder, maar verliest die helderheid binnen relatief korte tijd. Onafhankelijke Chinese en Koreaanse geschriften melden dat in maart/april van het jaar 5 voor Christus een heldere ster gedurende 70 dagen zichtbaar was in de buurt van de sterrenbeelden Steenbok en Arend. Dit zou een nova, of misschien zelfs een supernova kunnen zijn geweest.

Een derde mogelijkheid is dat twee of meer planeten zich omstreeks de geboorte van Christus heel dicht bij elkaar bevonden. Met het blote oog kan het lijken alsof deze twee planeten dan één heldere ster zijn. Een dergelijke samenstand van planeten wordt ook wel conjunctie genoemd. Een bijzondere conjunctie vond plaats op 12 augustus in het jaar 3 voor Christus. Jupiter en Venus bevonden zich toen vlak bij elkaar in het sterrenbeeld Leeuw en was ’s avonds in het westen te zien. De Leeuw is het astrologische symbool van Judea en de samenstand ging vergezeld van de heldere ster Regulus, de Koningsster. Dit maakt alles wel indrukwekkend. Als klap op de vuurpijl vond er op 17 juni van het jaar 2 voor Christus een samensmelting plaats van Jupiter en Venus in de buurt van de ster Regulus aan de westelijke avondhemel.

Was is de meest aannemelijke verklaring? Tijdens de kerst-planetariumvoorstelling worden de mogelijkheden toegelicht met behulp van de sterrenprojector en wordt verteld wat de meest waarschijnlijke verklaring is voor de ‘Ster van Bethlehem’.

De Kerst-planetariumvoorstelling vindt plaats op 25 en 26 december om 14.30 uur. Wegens grote belangstelling is een extra voorstelling gepland op 24 december om 10.30 uur. Reserveren (op www.planetron.nl) is gewenst.

Informatie: Planetron Cinedome, Drift 11b, 7991 AA Dwingeloo.