Op deze plek in Nederland kun je de meeste wind oogsten

Als je de plek zoekt waar het het meest waait in Nederland, dan moet je hier zijn. En dan heb ik het over de uitgestrekte vlakte tussen Oosterbierum en Franeker. Energieproducent Vattenfall zal het ongetwijfeld wetenschappelijk onderzocht hebben toen ze op deze plek het Windpark De Bjirmen met twaalf turbines in gebruik namen.

Bij het lopen van deze etappe van het Nederlands Kustpad valt het vandaag gelukkig mee met de wind. Er schijnt zelfs zo nu en dan een vriendelijk zonnetje. Na ruim drie kilometer langs de windgiganten gelopen te hebben – volgens een bord goed voor de stroomvoorziening van 3700 huishoudens op jaarbasis – doemt er een nogal mistroostig monument op. Het heeft de uitstraling van een herdenkingsplek van de Tweede Wereldoorlog, maar het blijkt om een moment van maar liefst honderd jaar eerder te gaan.

Elfstedentocht

Hier werd in 1841, toen ze hier de streek kennelijk nog ‘Vriesland’ noemden, een sluis geopend die er voor zorgde dat de omwonenden beter beschermd waren bij hoog water. Dit Slachte monument is opgebouwd uit stenen van de oorspronkelijke sluis, die in 1982 werd gesloopt, omdat hij geen functie meer had. Dat had overigens ook op een andere manier gevolgen. Zo concludeert de provincie Friesland: “De sloop van deze sluis in 1982 betekende voor de Elfstedentocht dat deze plaats niet meer schaatsend kon worden gepasseerd en er een kluunplek moest worden ingericht.”

Op dit punt in het traject blijkt er een routewijziging plaatsgevonden te hebben. Volgens het boekje van het Nederlands Kustpad moet je hier een heel eind langs de Seisbierrumer Feart lopen, maar volgens het gpx-bestand klopt dat niet meer. ‘Om de route beter begaanbaar te houden’ moet je nu de asfaltweg volgen. Waarschijnlijk was het stuk langs de vaart in sommige delen van het jaar een te grote uitdaging.

Ontdekking

Hoewel wandelen door Nederland natuurlijk niet hetzelfde is als een ‘ontdekkingsreis’ voelt het soms wel zo. Neem nu Wijnaldum, dat ik als volgende binnenloop. Daar melden ze bij de entree met trots dat er in 1953 een Fibula (een mantelspeld van zilver, goud en juwelen) van het jaar 600 na Christus werd gevonden in de Wijnaldumer terp Tjitsma. Het sieraad is te zien in het Fries Museum.

“Over de fibula van Wijnaldum kun je een boek schrijven en het leest ook nog eens als een spannende thriller. De bekende mantelspeld uit circa 625 na Chr. is een icoon van de Friese archeologie. Het geheim van dit Friese sieraad ontspint zich steeds verder. Sinds de vondst van het eerste stuk is het onderwerp geweest van speculatie en onderzoek”, schrijft het museum zelf over dit pronkstuk, dat te vergelijken is met de Fibula uit Dorestad die in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden getoond wordt.

Terpentoer

Even buiten de route van het kustpad (maar wel zichtbaar) staat een metalen uitkijkpunt met een link naar de beroemde vondst: “De Terpentoer is drie meter hoog, wat even hoog is als de hoogste terp in de geschiedenis van het dorp. Deze hoogste terp bestond rond 800 na Chr. Vanaf de Terpentoer is er in oostelijke richting uitzicht op de Tjitsmaterp, waar de beroemde gouden fibula gevonden is.”

Overigens is hier genoeg te wandelen in de omgeving. Bij het Archeologisch Steunpunt Wijnaldum hangt een bakje buiten waar je een kaart voor tochten in de omgeving gratis mag meenemen.

Boven Wijnaldum kan een wandelaar in het voorjaar verrast worden door de kleurenpracht van een flink veld voor tulpen. Daarvoor hoef je niet naar het westen dus! En maar een klein stukje verderop kun je alweer frisse zeelucht inademen. Dat is het mooie van wandelen door Nederland.

Harlingen

De manier waarop je Harlingen binnenloopt is niet echt boeiend. Het is kilometers lang langs allerlei grote bedrijven, zoals ‘Spaansen’, dat intrigeert door het ontbreken van enige toevoeging aan de bedrijfsnaam. Wat zouden ze hier maken in die gigantische hal met aangebouwde ‘managements-torens’? Het blijkt een belangrijke betonhandel te zijn, die onder andere prefab huizen maakt.

Vervolgens passeer je de bekende parkeerplaats voor bezoekers van de waddeneilanden. Spontaan borrelt het vakantiegevoel weer op als je blije families de koffers uit hun auto ziet halen om er mee naar de veerboot te lopen. Als je op de boot naar Terschelling zit dan begin de vakantie eigenlijk altijd al!

Rond de veerhaven is er op dit moment van schrijven enige chaos. De Tsjerk Hiddessluisbrug ligt er namelijk uit voor al het gemotoriseerde verkeer. Gelukkig kan de brigade rolkoffers er nog wel overheen en ik glip met ze mee.

Walvisvaarders

“De stad Harlingen, een van de befaamde Friese elf steden, dankt zijn groei en bloei aan de zee. Veel van de toenmalige rijkdom is bewaard gebleven. Wie door het oude centrum wandelt, stapt terug in de tijd van walvisvaarders, pottenbakkers en zeilmakers”, schets het boek van het Kustpad de sfeer.

Hoe groot het belang van de stad ooit was blijkt hier uit: “Vooral de walvisvaart vormde in de 18de eeuw een belangrijke bron van inkomsten. Met kleine sloepen vertrokken de walvisvaarders vanuit Harlingen naar de Poolcirkel. De reis was zwaar en duurde lang. Maar de beloning was groot. Vrijwel alles van een walvis werd omgezet in nuttige producten. In zogeheten traankokerijen werd walvisspek verhit tot walvisolie, waar men zeep, shampoo, lampenolie en margarine van maakte. Ook de botten en de huid werden gebruikt. Rond 1825 was Harlingen de derde haven van Nederland: Alleen Rotterdam en Amsterdam waren groter”.