Wie heeft meditatie nodig als hij de Waddenzee heeft?

Het leek een troon. Met daarnaast een stoel voor een page. Voor een koninklijk uitzicht over de Waddenzee. Iemand had aan de zeekant van de dijk van wrakhout twee zetels gemaakt. Even de benen rust gunnen en dan minuten lang in alle stilte over de zee kijken. Heerlijk! Hier doe je het toch voor?

De etappe langs het Nederlandse Kustpad leidt me vandaag van Sint Jacobiparochie naar Oosterbierum. Wandelaars scheren door de route als het ware vlak langs Sint Jacobiparochie. En dat is jammer, want het dorp heeft een indrukwekkende kerk op een verbazend groot verkeersplein. De ‘Groate kerk’ stamt uit 1844 en kreeg zijn opmerkelijke gele kleur pas in 2010 (daarvoor was het wit). Voor de kerk bevindt zich een door Henk Rusman gemaakte sculptuur, die het begin van de pelgrimsroute naar Santiago de Compostella markeert. In het gebouw is een informatiecentrum over het Jabikspaad.

Jabiskpaad

“De oorsprong van het Jabikspaad ligt in de geschiedenis van de eerste boeteling die vanuit Friesland op pelgrimage werd gestuurd. Abt Freerk van Hallum zond omstreeks 1170 vanuit het Norbertijner Klooster Mariëngaarde heer Asing op boetepelgrimage. Zijn reisgenote Gertrudis bereikte Santiago de Compostela”, zo meldt de site van de wandeling.

De rechtlijnigheid die de vorige etappe kenmerkte, lijkt nu helemaal verdwenen. Zeker als je over de ‘Groene Dijk’ loopt. Deze dijk, die al in de elfde eeuw werd aangelegd, slingert zich gemoedelijk door het landschap. “De dijk maakt deel uit van een zeedijk rond de voormalige Middelzee of Burdine. Het is het enige overgebleven dijksdeel dat er nog in originele staat bij ligt”, meldt een informatiebord aan de passanten.

Oorlogstijd

De route leidt naar het gehucht Koehoal. Daar beleef je dan de sprong van het jaar 1100 naar 1941. In dat oorlogsjaar bouwden de Duitsers hier de ‘Stelling Koehoal’. Daar is nu niet zo veel meer van over. Naast een wit gebouwtje op de dijk staat een grote plattegrond met een uitvoerige beschrijving van wat hier ooit was. Zo stonden er vier bunkers en was er een geschutsplateau, omdat vanaf deze plek de vliegtuigen van de geallieerde beschoten werden. Op deze plek waren steeds zo’n 50 tot 70 Duitse militairen van de Wehrmacht en Luftwaffe gehuisvest. Het restant van de stelling is een paar maal per jaar geopend voor het publiek.

Niemand zal kunnen zeggen dat we in Nederland ons verleden niet eren, want maar een stukje verderop is een beeld te zien van een man op een dijk midden in het landschap. Aangezien er behalve een QR-code geen enkele informatie bij staat dacht ik aanvankelijk ging om het eren van de mannen die geholpen hebben bij de dijkaanleg. Dat blijkt (later thuis) helemaal niet het geval.

Online staat dit: De Waadfisker (Westerlauwers Fries) is een standbeeld van Frans Ram. Het staat onderaan de zeedijk ter herinnering aan de haringvisserij met behulp van fuiken die loodrecht op de zeedijk opgezet werden. Door de aanleg van de Afsluitdijk verloren honderden waadfiskers in deze regio hun werk.”

Badhokjes

De QR-code maakt je wijzer met deze informatie: “De dijk en de zee bepaalden eeuwenlang het leven in Koehool. Bijna alle inwoners visten in het voorjaar en zomer met fuiken op haring, schar, bot en paling. Met z’n allen sleepten ze de vissersbootjes in het voorjaar over de dijk.  Met de komst van de Afsluitdijk in 1932 was het in één klap afgelopen met de haringvisserij.

De zeestromen waren door de afsluiting van de Zuiderzee drastisch veranderd, waardoor ook die dijkverhoging hier nodig was. Een flink deel van de oude (vissers)huisjes en zwartgeteerde schuurtjes sneuvelden in 1970, toen de dijk niet alleen hoger maar ook breder werd. (…) De kustbewoners waren ook op een andere manier verbonden met het water. Zwemmen kon je hier namelijk lange tijd ook, bij hoog water dan, net als op andere plaatsen aan de dijk. In de jaren dertig waren hier zelfs badhokjes in het café om je te verkleden”.